Jumat, 31 Oktober 2014

Ilustrasi ring buku Kembang Ronce Cerita Cendhek Basa Using 2014

Ilustrasi ring buku Kembang Ronce, Cerita Cendhek Basa Using 2014,
digarap seru apike ambi kang Taufik Shaleh alias Majun bin Bahlul

Mahar (Paling Apik Nomer 1, Umum), Ratna Laros 

Keseret Jaran Goyang (Paling Apik Nomer 2, Umum), Moh. Syaiful


 
Getun (Paling Apik Nomer 3, Umum), Nur Holipah
 
 
 
 
Gandrung Warung Kopat (Paling Apik Nomer 1, SLTP), Nilam Sari
                      

                                                      
                                    Cemeng Manggis (Paling Apik Nomer 2 SLTP), Nur Aini


                                                                                                                                                                          

                                                              
Petang Sapi ambi Macan (Paling Apik Nomer 3, SLTP): Moch Nashir Idham Khalid

Kamis, 30 Oktober 2014

Sinau Nulis Cerita Cendek (2)


Sinau Nulis Cerita Cendhek Basa Using (2)

Hang disinauni: Sing Bisa Lali

Salah sijine naskah hang dikirim dienggo Lomba Nulis Cerita Cendhek Basa Using 2014

 

Ati-ati ambi logika basa:

(Naskah asli) Unine manuk-manuk mulai ngoceh ring ndhuwuran pas serngenge arep njumbul. Hing kerasa iki wis subuh. Uwong-uwong padha tangi kabeh, arep melaku nang masjid. Isun magih enak ayem ring peturon ambi ngucek-ngucek mata. Sak marine adzan, isun buru adus. Awak gemigil sing ketulungan ngerasakaken banyu hang adhem kaya es. Taping masiya gedigu, bisa nggawe seger nang awak. Marine sembahyang, isun langsung mapan maning ring peturon. Mula wis, kadhung hawa adhem wayah subuh iku, enake turu. Paran maning kadhung wis nyandhing selimut. Arep tandang gawe aras-arasen, mata rasane abot arep melek.

1.     Unine manuk-manuk mulai ngoceh ring ndhuwuran pas serngenge arep njumbul.

               Pitakonan: Hang ngoceh iku manuk tah unine?

              Enake bisa: Unine manuk-manuk seru ramene....

Utawa: Manuk-manuk mulai ngoceh...

              Utawa: Manuk ngoceh unine seru ramene...

2.     Ring ndhuwuran, ndhuwuran paran? Mestine uwit-uwitan ya? Utawa ning ndhuwur umah?

3.     Sing ketulungan: nong kamus hing ana ucap: ketulungan. Mula kudu ati-ati, ambi ujar basa liyan.

(Naskah edhit) Unine manuk-manuk ngoceh ring uwit-uwitan ndhuwur pas serngenge arep njumbul seru ramene. Hing kerasa iki wis subuh. Uwong-uwong padha tangi kabeh, arep melaku nang masjid. Isun magih enak ayem ring peturon ambi ngucek-ngucek mata. Sak marine adzan, isun buru adus. Awak gemigil  ngerasakaken banyu hang adhem kaya es, masiya gedigu, bisa nggawe seger nang awak. Marine sembahyang, isun langsung mapan maning ring peturon. Mula wis, kadhung hawa adhem wayah subuh iku, enake mung dienggo turu. Paran maning kadhung wis nyandhing selimut. Arep tandang gawe aras-arasen, mata rasane abot arep melek.


Ati-ati pisan ambi ucap-ucap basa liyan utawa ucap kang wis ana padhanane ring Basa Using:

1.       Mic wis ngadheg jejeg, terus hun pites tombole. Mic ring Basa Using ditulis mik. Tombol hang dimaksud kenop. Kadhung tombol iku nang Basa Using aran nangka enom.

2.        Komputer wis murup. Hing ana ujar murup nong Basa Using (iki Basa Jawa). Hang ana urip.

3.       Tangan ambi utek-utek komputer. Utek=otak. Nawi hang dikarepaken, nguthek-uthek. Ring Basa Using, aksara hang dienggo yaiku:

Vokal: a, e, i, o, u

Konsonan: b, c, d, dh, g, h, j, k, l, m, n, ng, ny, p, r, s, t, th, w, y

(Buku Lancar Basa Using kanggo kelas 4)

Dadi utek beda ambi uthek

4.       Ngengkel (iki Basa Jawa): hang ana mempeng.

5.       Bumbu, hang apikan lan kerasa Usinge, ragi.

6.       Ngelamun: mata walangen

7.       Mas Yoga: Mestine Kang Yoga. Taping mula ana lare-lare Using hang nyeluk nyang uwong Jawa, Mas. Kudune dijelasaken Mas Yoga iku sapa, apuwa diceluk Mas dudu Kang.

8.       Makene diweruhi uwong akeh. Lebih enak nganggo ujar moncer.

9.       Sebelah/samping: (iki Basa Jawa lan Basa Indonesia). Hang ana sandhing.

Selasa, 28 Oktober 2014

PR Bahasa Indonesia hang paling abot

Iki salah sijine cerita hang ana ring Markas Ketelon. Buku kumpulan cerita hang akehe 19 judul iki, hang arep dibagi nong SD sak Banyuwangi, kesuwun nyang ngersayane uwong-uwong Ikawangi Jabodetabekgon. Masiya gedigu, hang kepingin tuku, ya ana hang dicetak dhewek, dudu dipicisi Ikawangi.
   Dienggo lare-lare SD, ana ujar-ujar hang rada sara, dadi hun wani catetan ring ngingsor saben-saben halamane.


                                                      

 
PR Bahasa Indonesia hang paling abot
 
Nawi melaku setengah melayu metu teka umahe. Ring tangane uwis ana sak jumput beras. Beras jumputan uwis dadi kuwajiban lalare hang arep menyang Markas Ketelon. Beras iki hang engko dikelumpukaken. Kadhung uwis sekilo, arep ”diedol” nyang salah siji uwong tuweke hang mbutuhaken.
   Sakliyane Nawi, hang apake megawe ring kantoran lan emake dodol sego rawon lan pecelan, lalare Markas hing tau diuwani sangu sekolah. Emake Ahim lan emake Osok paceke nggawani rantang bontot dienggo sangu sekolah. Dadi jak loron hing bisa nyejekaken[1] picis sangune.
   Emeh gadug Markas Ketelon, Nawi uwis ndeleng Osok lungguh ring ngarep Markas. Endhase temungkul ring antarane dhengkule. Tangane meluk sikile.
   Osok hang pawakan awake mula cilik, tambah katon cilil. Tambah parek Nawi nyang Markas, iyane tambah weruh gok kancane iku mbrebes mili.
   Hing kaya biyasahe, ambekana anake uwong hing duwe, Osok hing tau nangis. Paran maning nangisi melarate.
    Edheng-edheng Nawi lungguh njejeri. Tangane ngerangkul nyang pundhake kancane. Cangkeme cep hing ngomong paran-paran, makene kancane nerusaken tangise. Ngetokaken kabeh masalahe.
   Hing patiya suwi Ahim njumbul. Nawi ngewani isyarat, makene kancane hing nggudha Osok.
    Pungkasane jak telon lungguh ring ambal-ambalan Markas. Sikil gemantung. Rada suwi hing ana hang ngetokaken suwara. Cumpleng[2], mung ana silire angin. Pungkasane, Osok hang ngawiti omongan ambi nyeka iluhe. Matane tambah katon jelekong.
   Byek, isun duwe masalah gedhi.”
   Masalah paran? Durung mbayar sekolah tah?” pitakone Nawi.
   Osok gedheg.
   ”Digudha kanca sekolah tah?” jare Ahim milu takon.
   Osok gedheg maning.
   Isun ana PR Bahasa Indonesia,” gedigu jare Osok, serta cangkeme mangap.
   Hing kerasa, Nawi ambi Ahim, ngakak seketane[3].
   “Hahaha.”
   Osok nyontok pokange kancane.
   Rungokaken sulung tah. Iki PR hang abot. Seru abot temenan,” jare Osok.
   Osok larene patheng lan seregep, mulane padhang pikire[4]. Iyane paling gancang kadhung marekaken tugas sekolah. Malah Nawi lan Ahim hang paceke takon nyang iyane kadhung ana pelajaran hang rada sara ring sekolah. Dadi, ya rada hing mupakat kadhung alasane mung PR iku mau.
    Saben pelajaran mengarang, Osok paceke ulih biji hang paling apik. Iyane seru pintere ngetap ujar-ujar dadi ukara hang endah.
   ”Judhule: Pekerjaan Ayahku.”
   Kancane keloron mara-mara celakep. Kabeh bisa ngerasakaken abot sanggane kancane. Kabeh anggota Markas kudu bisa nggendhong indit[5] ambi kancane.
   Apake Osok, Man Imik, mung tukang sampah. Paran hang arep diceritakaken bab tukang njuwut dheket? Klambine hang kemproh? Awake hang mambu? Tah tangane hang kapalen? Gerobage bain ibarate uwis kaya lebuh[6] hang kudu dialesi. Uwong-uwong paceke nekepi bacot kadhung tepak diliwati. Paran hang kudu diceritakaken Osok? Hing ana sithik-sithika blas hang bisa nggawe atine mongkog.
   Sok, Sira tau milu apakira njuwut dheket tah?” takone Nawi.
   “Durung tau. Masiya sepisana sing tau,” jawab Osok. “Saktemene isun ya kepingin, taping hing tau ulih ambi apak.”
    “Makene Apak bain hang njuwuti dheket. Sira sinaua bain hang patheng. Lan aja sampik anakisun dadi tukang njuwut dheket pisan. Sira kudu dadi uwong hang pinter,” gedigu Osok nerokaken semaure bapake.
   Mara-mara Nawi ngajak,”Kesuk kan prei. Ayo kabeh milu ngersaya nulungi Man Imik, ambi ndeleng, saktemene paran penggaweane Man Imik iku. Aja lali idin sulung nyang emak ya.”
   Marek iku kabeh bubar, mulih nyang umahe dhewek-dhewek.
   Kisuke meruput[7], lare telu uwis milu Man Imik. Gentenan ulihe njuwut dheket hang diwadhahi temba ring umahe uwong-uwong, diuncalaken nyang gerobag.
   Ambune dheket aja takon. Taping sing pati suwi, ambune uwis rada ilang kerana uwis biyasah.
   Kala-kala, ana tangga-tangga hang mesam-mesem ndeleng tingkahe lalare jak telon iku. Ambi gendhingan, lare telu iku njuwuti dheket.
   Ana salah sijine warga, Bik Lehak, hang ngewani ngombe. Liyane ana pisan hang ngelungaken gedhang.
“Wah...Man Imik uwis duwe asisten saiki? Kesuwun ya lare-lare,” jare Bik Lehak. “Kadhung sing ana Man Imik, isun paceke ngelu, dhekete hing ana hang njuwut.”
Tangga liyane, Bik Asiyah, ninggali pesen: “Man Imik, aja lali ya, dina Minggu ngerijigi suket nang latar.”
Nggih,” sahute Man Imik.
Emeh jam sanga, uwong papat uwis gadug ring lebuh, panggonan buwang dheket.
Man Imik ngampeti dheket pelastik lan ngelumpukaken ring karung.
”Agih, tulungana njuwut romot pawon iki, lebokaken nyang karung hang iki,” Man Imik ngongkon lare ketelon.
Sedhilutan bain, uwis marek, kerana dilakoni bareng.
Katone Man Imik ngamet dheket bahan pelastik lan terus diedol. Lan romot pawon, sisa tugelan janganan, dikelumpukaken dienggo kompos[8], hang arep diedol pisan.
Nyak...kek iki dienggo Sira ketelon,” jare Man Imik, ngelungaken picis kenthing. “Kesuk, hing kathik nulungi maning ya. Makene Man bain hang njuwut.”
Lare ketelon padha girang, mulih. Utamane Osok. Iyane saiki uwis weruh bapake duwe tugas hang penting. “Bapakisun dudu mung tukang njuwut romot,” batine.
Uwong-uwong padha bingung kadhung bapake prei megawe. Kadhung bapake kadheman lan hing ana uwong hang njuwut romot seminggu, dheket numpuk sak arat-arat.
Bapak ya ulih upah, lan ulih picis pisan teka ulihe ngadol romot pelastik. Picis halal. Paran maning, bisa ngurangi polusi lingkungan. Bapak ulih pisan picis tambahan teka ngadol kompos nyang tangga-tangga. Ulih persenan teka ngerijigi suket lan ndandani taman-taman tanggane.
Ring batine Osok, uwis ana judhul karangan dienggo PR Bahasa Indonesia hang paling abot.
”Ayahku pahlawan lingkungan.”
Bapakisun hing mung tukang romot. Malah bapak dudu tukang romot. Tukang romot mung bisane buwang dheket. Bapakisun hang tukang njuwuti dheket. Bapakisun nyelametaken lingkungan. Lan kerana tangane bapakisun, akeh uwit-uwitan tangga hang dadi subur kerana diwani emes[9] sehat. Dudu emes kimia gawenan pabrik.
Osok ya kudu kesuwun pisan nyang kancane keloron hang uwis nulungi iyane nemokaken jawabe.
Jak telon mandheg ngombe dhawet ring rombonge Man Misran, ring ngingsor uwit Nyamplung gedhi ring parek lurung, mbayar ambi picis hang diwani Man Imik.
Aja lali wisuh sulung,” Nawi ngengetaken kancane.
Jak telon seru girange bisa tuku dhawet mbayar dhewek ring dina hang panas.
Man Misran,  malah ngimbuhi dawete setengah gelas maning. Nawi iyane milu ngerasakaken pisan girange lalare jak telon iku.
“Kesuwun nggih Man Misran,” jare Ahim. “Weruh digu, mau tukune setengah bain, imbuhe sak gelas,” nggawe kancane milu gemuyu.
“Dina iki mbayar, kesuk gratis,” jare Man Misran.
“Saestu tah Man,” jare Ahim rada hing percaya.
“Iya, kesuk ya digu maning. Dina iki mbayar, kisuke gratis,” saute Man Misran ambi munyik nggeridho lare-lare.
 “Hahaha...hun tanggo temenanan. Kisuk uwis emeh arep mampir merene maning,” jare Ahim. Kancane mung bisa mesem.



[1] nyejekaken: memisahkan; menyisihkan
[2] cumpleng: sepi; lengang; sunyi
[3] seketane: sekuat-kuatnya
[4][4] padhang pikire: pandai; cerdas
[5] gendhong indit: saling menunjang; saling menanggung
[6] lebuh: tempat membuang kotoran atau sampah
[7] meruput: pagi sekali
[8] kompos: pupuk campuran yang terdiri dari bahan organik seperti daun dan jerami yang membusuk dan kotoran hewan
[9] emes: pupuk

Minggu, 12 Oktober 2014

Lonceng Kematian Bahasa Using

Dimuat di Jawa Pos nasional 12 Oktober 2014 halaman 4


Di mana posisi Bahasa Using, yang merupakan bahasa daerah di Banyuwangi, dua tahun mendatang? Lonceng kematian untuk Bahasa Using itu berdentang kencang.

   Bulan April lalu, Peraturan Gubernur Jawa Timur no. 19 tahun 2014 tentang Mata Pelajaran Bahasa Daerah sebagai Muatan Lokal wajib di sekolah/Madrasah, menyebut bahwa bahasa daerah di Jawa Timur hanya terdiri dari Bahasa Jawa dan Bahasa Madura.

   Peraturan ini sama dengan menafikkan keberadaan Bahasa Using yang sudah diajarkan di sekolah SD/Ibtidaiyah dan SMP/Tsanawiyah sejak tahun 2007.

   Aturan inipun tidak mempertimbangkan rekomendasi menyusul Kongres Bahasa Jawa bulan Oktober 1996, yang menyetujui pada tingkat provinsi Jatim bahwa pada prinsipnya Bahasa Using dapat diajarkan sebagai bahasa daerah.

   Seperti ditulis oleh sarjana Belanda Bernard Arps (Terwujudnya Bahasa Using di Banyuwangi dan Peranan Media Elektronik di dalamnya, 2010), bahwa Bahasa Using direkomendasikan sebagai bahasa daerah yang diajarkan di sekolah.

   Setelah rekomendasi yang dikeluarkan oleh Drs. Atlan, kepala Kantor Wilayah Dep. Pendidikan dan Kebudayaan Jawa Timur saat itu, DPRD Banyuwangi pun melakukan hal serupa.

   Bahkan pada tahun 1997, menteri Pendidikan dan Kebudayaan mengizinkan pengajaran Bahasa Using.

   Bagaimana mungkin peraturan gubernur melewatkan fakta-fakta di atas?

   Tadinya memang bahasa Using disebut sebagai dialek Jawa. Seperti banyak pemahaman yang diyakini oleh penutur bahasa Jawa di tempat lain. Tetapi Suparman Herusantosa dalam disertasi doktornya di Universitas Indonesia, berjudul Bahasa Using di Kabupaten Banyuwangi (1987), menemukan bahwa Bahasa Using dan Bahasa Jawa sejajar secara genealogis bahasa, yang merupakan perkembangan dari bahasa Jawa kuno.

   Dengan meneliti berbagai kata-kata Using dan Jawa, Suparman berkesimpulan dua bahasa tersebut akar bahasanya sama, tetapi masing-masing berkembang pada jalannya sendiri.

    Bahasa Using sebagai identitas adalah sebuah hal mutlak untuk eksistensi masyarakat Banyuwangi yang secara kasat mata memang mempunyai budaya yang berbeda dengan masyarakat Jawa pada umumnya.

   Dalam berbahasa, Jawa penuh dengan basa-basi dibanding dengan Using, yang belaka suta, apa adanya. Tidak seperti Bahasa Jawa, Bahasa Using egaliter, memakai bahasa yang sama tanpa membedakan manusia dari kasta, jabatan, posisi atau kekayaan. Kalau pun ada bahasa halus (besiki), itu karena masih kuatnya budaya kerajaan Blambangan , yang telah dihapuskan oleh VOC pada tahun 1772, serta kuatnya pengaruh alim ulama yang menggunakan bahasa Besiki.

   Demikian juga kesenian Banyuwangi berbeda dengan kebudayaan Jawa, budaya feodalisme keraton yang membedakan budaya keraton dengan budaya kawula alit. Kebudayaan Banyuwangi berasal dari aktivitas spiritual yang tidak membedakan kebudayaan keraton dan kawula alit. Seperti yang terjadi pada jaman Majapahit atau Bali atau kebudayaan pesantren.

  Gamelan Jawa berirama lamban dibanding gamelan Banyuwangi yang bergerak sangat cepat.

   Sejak tahun 1997, Tata Bahasa Baku sudah ada, ditambah buku pelajaran sekolah, bahan bacaan pengayaan, maupun Kamus Bahasa Daerah Using-Indonesia yang ditulis oleh almarhum Hasan Ali, ayah penyanyi Emilia Contessa.

   Sehingga Peraturan Gubernur yang sewenang-wenang ini makin mempercepat proses kematian Bahasa Using. Sebelumnya sudah ada aturan dalam Kurikulum 2013 yang mengharuskan seorang guru tingkat SMP mengajar mata pelajaran sesuai dengan keahliannya. Sehingga, untuk bahasa Using sebagai muatan lokal, tak seorang gurupun yang dapat mengajarkannya karena tak seorang pun yang bergelar sarjana Bahasa Using.

   Dan sejak tahun 2013 itu, seluruh SMP di Banyuwangi sudah meniadakan pelajaran Bahasa Using. Ke depan, pada tingkat sekolah dasar pun, tidak diketahui apakah akan ada mata pelajaran bahasa daerah ini sebagai muatan lokal.

   Tanpa aturan yang membela keberadaannya, masa depan Bahasa Using sudah suram. Secara teori, peraturan itu mengancam keberlangsungan bahasa Using, sesuatu yang sangat bertentangan dengan rumusan para founding fathers negara ini. Yaitu kebudayaan Indonesia adalah sumbangsih puncak-puncak kebudayaan lokal. Suatu hukum besi yang memberi ruang kebudayaan daerah untuk maju pesat.

  Artinya, kegelapan yang sama mengintai pada eksistensi masyarakat etnik Using Banyuwangi yang berjumlah hampir satu juta orang. Sebuah jumlah yang sangat signifikan untuk mempertahankan identitasnya.

   Tanpa Bahasa Using sebagai pelajaran, kematian Bahasa Using semakin cepat. Dan kematian bahasa ini ke depan akan memusnahkan kesenian Gandrung, misalnya. Karena lirik-lirik lagu dalam kesenian Gandrung atau upacara-upacara tradisional lainnya misalnya ritual trance Seblang, Kebo-keboan dan ritual lainnya, menggunakan bahasa Using.

   Pada akhirnya, keberadaan masyarakat Using yang menjadi sasaran.

   Karena kebudayaan Using/Banyuwangi adalah sebuah kebudayaan yang berakar pada peradaban Blambangan atau Majapahit Kedaton Timur, maka sepatutnya seluruh masyarakat yang peduli dengan kebudayaan Majapahit untuk bergerak, berjuang mempertahankan peradaban ini.

   Save bahasa Using, save uwong Banyuwangi, save peradaban Blambangan.

 

Jumat, 10 Oktober 2014

Sinau Nulis Cerita Cendhek (1)


Seri Sinau Nulis Cerita Cendhek (1):

 

Hang disinauni: Apem Rolas Iji.
Naskah iki salah siji naskah hang dipilokaken nyang Lomba Nulis Cerita Cendhek Basa Using 2014.

(Naskah asli) Arip lare yatim piatu hang mung urip ambi mbahe, Mak Lela. Arip ambi Mak Lela, urip sak onone nang deso. Dino iki Arip ulang tahun. Adoh-adoh dino, Arip njaluk ditukokno apem rolas iji pas dino ulangtahune. Arip seru demene ambi apem gawenane Aji Hindun. Gawe mujudaken kepinginane Arip, Mak Lela ngitung picis simpenane gawe tuku apem.

         (Naskah edhit) Arip lare atim hang dirawati ambi embah adone, Mak Lela. Urip sak anane nung desa, keloron mung bisa nyukupi uripe kelawan rejeki sak anane. Arip ya nerima lan sing bisa akeh penjaluk nyang mbah adone. Kaya hang kedaden ring dina iki: dina kelairane Arip. Sakat adoh-adoh dina, Arip njaluk ditukokaken apem rolas iji tepak ambi itungane dina kelairane hang kaping rolas. Arip seru dhemene ambi apem gawenane Aji Hindun. Kanggo mujudaken kekarepane Arip, Mak Lela ngitung picis simpenane dienggo tuku apem.

 1.       Kalimah (lan paragraf) kawitan, seru pentinge dienggo ngawiti cerita hang apik. Kerana kalimah kawitan, bisa nggawa uwong hang maca tulisan dadi dhemen lan nerusaken macane. Ujar-ujar hang sing perlu, aja dibolan-baleni, kejaba dienggo negesaken.

a.       Dadi: Arip lare yatim piatu hang mung urip ambi mbahe, Mak Lela. Arip ambi Mak Lela urip sak onone nang deso. Ning kene, ana informasi hang padha, yaiku Arip, Mak Lela. Aperuwa hing didadekaken siji bain? Dilengen revisine ring Naskah edhit.

b.      Aja pati mbolan-baleni. Arip ambi Mak Lela bisa diuwah dadi ujar keloron utawa jak loron.

 
2.       Ati-ati ambi bahasa Indonesia utawa basa Jawa. Hang wis ana padhanane ring basa Using, ya nganggoa basa Using.

Ring paragraf ndhuwur iku, ring Naskah asli, ana:

a.       Yatim piatu (bahasa Indonesia). Ring kamus ana lola, lare hang sing duwe emak bapak lan urip dhewek. Taping biyasahe, ana ujar hang kerep jumbul ring omongan sedina-dina “atim” (ring kamus sing ana pisan).

b.      Ulang tahun (bahasa Indonesia). ring kamus sing ana, taping ana ungkapan hang rasane lebih using: dina kelairan.

c.       Ditukokena (kerasa Jawane). Mula wis bener, taping ujar iku magih ana kerasa basa Jawane. Acake gentenana ambi: ditukokaken, kan kerasa lebih usinge.

d.      Kepinginane. Kepingin = kepingin; ingin. Kekarepan. Karep = kehendak, keinginan, kemauan. Hang diwujudaken iku kekarepane, dudu kepinginane.

e.       Ana maning tuladha liyane: golet (basa Jawa: golek), empet (empek), juwut (jupuk), gerigis (gerimis), geridho (gudha), sore (wingi), kisuk (sesuk) lan liya-liyane.

 

3.       Nulisa hang spesifik, kadhung mak Lela iku ring basa Using ana sebutane yaiku mbah adon (teka mbah wadon. Kadhung mbah lanang: anang atau mbah anang). Taping nyebut adon bain uwong wis weruh. Kadhung mung mbah iku magih durung spesifik.

4.       Sak walike, aja ana informasi hang ilang. Aja sampik pembaca hing weruh karepe.

a. Marek nyeritakaken tokoh ceritane, mara-mara ana informasi: Dina iki Arip ulang tahun. Kadhung ngerayakaken dina kelairane apuwa? Oh, cumpu wong jak loron iku melarat, urip sedina-dinane bain sak anane. Dadi masiya pas dina kelairan, ya aja kakehan penjalukan. Dadi kudu diwani “sasak” sedurunge gadug nong informasi sak uwise.

b. Apuwa rolas? Ring naskah asline hing ana keterangan. Cumpu iku dina kelairane hang kaping rolas. Dadi kudune ana informasi maning hang nambahi makene pembacane hing gerayangan macane.   

5.       Ati-ati ambi ejaan. Dilengen ring kamus kelendi ejaane hang bener. Aja kathik bantah sulung wis, ejaan hang ring kamus Bahasa Daerah Using – Indonesia tulisane ruwahe Pak Hasan Ali iku hang wis diakoni lan diwulangaken ring sekolah-sekolah. Iku basa hang baku. Hang wis diakoni. Lan ejaan iku hang dienggo ring buku kumpulan cerita cendhek basa Using. Kadhung rika duwe penemu dhewek, ya tulisen kelendi kareprika, aju diusulaken nyang pemerintah, DPRD, DKB lan liya-liyane hang duwe otoritas bab basa Using. Sampik iku diakoni, ya nggawe ejaan hang wis ana.

a. ono tah ana

b. mbah tah embah

c. deso tah desa

d. dino tah dina

e. ditukokno tah ditukokaken

f. demen tah dhemen