Kamis, 07 Mei 2015

Catatan tentang protes DKB terhadap Pemprov Jatim

Saya mendukung protes keras Dewan Kesenian Blambangan (DKB) kepada Gubernur Jawa Timur yang menerbitkan peraturan Nomor 19 tahun 2014, karena tidak mengakui Basa Using sebagai mata pelajaran bahasa daerah. Bahasa yang diakui hanya Bahasa Jawa dan Bahasa Madura. (tempo.co 6 Mei 2015)

Salut juga untuk DKB yang akan memboikot kegiatan-kegiatan seni-budaya yang digelar oleh pemerintah Jawa Timur. Dengan tidak memasukkan bahasa Using sebagai muatan lokal, Gubernur Soekarwo dianggap tidak mengakui budaya Banyuwangi.

Banyuwangi, yang kental dengan adat, tradisi dan kesenian punya andil memperkaya wajah Jawa Timur. Dan sudah seharusnya mendapatkan perhatian yang lebih tentang bahasanya. Karena adat dan kesenian Banyuwangi, berhubungan erat dengan bahasanya. Gandrung tidak akan hidup, tanpa bahasa Using, karena gending-gending Gandrung dilagukan dengan bahasa tersebut. Seblang tidak bisa terlaksana kalau bahasa Using hilang.

Dengan tidak diakui sebagai pelajaran daerah, Bahasa Using makin cepat menuju liang lahatnya. Sejak 2007, Basa Using diajarkan di sekolah, SD maupun SMP. Saat ini hanya diajarkan di sekolah dasar kelas 4,5, dan 6. Sementara di SMP, dengan kurikulum 2013 yang tidak mengakui guru yang tidak punya kompentensi sesuai dengan mata pelajaran yang diajarkan, bahasa Using lebih dulu dihapuskan mata pelajaran basa Using. Memang, sampai saat ini belum ada sarjana Bahasa Using, jadi tak seorang pun bisa menjadi pengajarnya. Sesederhana itu.

Bahasa Using mulai diperjuangkan masuk pelajaran sekolah sejak awal 2000an. Almarhum Pak Hasan Ali menyusun buku Tata Bahasanya, aturan Ejaannya, sampai menyusun Kamus Bahasa Daerah Using-Indonesia, yang memuat sekitar 24.000 entry.

Perlu dicatat, buku pegangan pelajaran SD, hanya ada masing-masing satu buku pelajaran di masing-masing level kelas yang diterbitkan tahun 2005 oleh Pemda. Ada juga dua buah buku pengayaan berupa Dongeng Cerita Rakyat Banyuwangi (2002) dan buku Unen-Unen Basa Using (2003).

Setelah itu, pemda Banyuwangi sendiri seperti tidak punya kepedulian. Dalam 5-6 tahun terakhir, tidak ada pelatihan sekali pun untuk guru-guru bahasa Using. Tidak ada buku-buku baru sebagai pelajaran bahasa Using. Tidak ada buku pengayaan untuk anak-anak sekolah. Tidak ada bentuk karya tulis, misalnya cerpen, puisi, novel, majalah yang diterbitkan. Setelah anak-anak belajar di sekolah, lantas apa? Karena bahasa tidak hanya diajarkan sebagai mata pelajaran, lantas berhenti di dalam kelas. Apalagi sebagai mata pelajaran, bahasa Using relatif baru. Perlu usaha ekstra keras untuk ikut mendudukkan bahasa Using menjadi pelajaran yang mapan.

Dengan terbitnya pergub di atas, pemerintah daerah Banyuwangi makin punya alasan, untuk tidak menganggarkan pengembangan bahasa Using. Lengkaplah sudah proses menuju kematian bahasa Using. Kalau kita peduli, mestinya kita melakukan sesuatu. Mulai dari yang kecil, menggunakan basa Using di rumah, ikut menulis dalam bahasa Using, ikut membuat karya tertulis bahasa Using. Kadung duduk awak-awak hang nguri-nguri sapa maning?
Jadi selain "menyalahkan" orang lain dalam hal ini pemprov Jawa Timur, pemerintah daerah Banyuwangi harus instropeksi mengenai perlakuannya yang membuat kematian bahasa Using lebih cepat.

Jumat, 01 Mei 2015

Catetan ring Lomba Nganggit Cerita Cendhek Basa Using 2015

Isun girang temenan, ring edhisi nomer telu Lomba Mengarang Cerpen Berbahasa Using 2015, wis melebu proses ngewani biji. Proses sedurunge yaiku Lombane, wis ditutup nubengi 30 April 2015 jam 12 bengi.

Isun, makili panitiya, ngelungaken terima hang gedhi nyang kabeh uwong hang uwis ngirimaken karyane. Ana hang ngirim siji ana hang loro, ana uga hang telung judul. Hang nggawe girange ati, jumlah hang milu, nambah timbang hang taun soren.

Tingkat SD, padha ambi hang taun soren, loro pisan. Syarat hang digawe panitia, saben kategori paling sithik pesertane ana limang karya. Dadi, kerana mung loro, tingkat SD iki dipilokaken nyang SMP.

Tingkat SMP, hang taun soren mung lima, saiki ana 11. Lan hang nggawe dhemen maning, SMP teka Rogojampi lan Purwoharjo hang akeh karyane. Masiya tah wis, panggonan-panggonan hang akeh uwong Usinge, kayata Banyuwangi, Cluring, Gintangan, Glagah, Licin, Kabat hing patiya ana abane.

Tingkat SMA, hang taun soren kurang teka lima, sampek diwurungaken lombane, lan pungkasane dipilokaken nyang tingkat Umum, saiki ana 10 naskah, lan apik-apik kabeh. Kadhung hun dileng sak klerepan, wis nduweni rasa cerpen hang enak diwaca.

Tingkat UMUM, ya semono uga, ana 28 peserta, munggah timbang taun sedurunge hang 26 jumlahe.

Lan wis kaya lomba sedurunge, para juri iki hing weruh judul iki penulise sapa. Dadi pas ngewani biji, bener-bener temenanan.

Hang dibiji ring Lomba iki: 1. Struktur cerpene (penokohan, alur cerita lll) 2. Basa Using (kelendi ejaane, ungkapane lll) 3. Inti ceritane duweni pelajaran hang apik tah sing (moral of the story)

Marek diwani biji, juri namtoaken, limang karya hang duweni biji paling dhuwur. Marek digu juri, rapat maning namtoaken, sapa hang paling apik nomer 1,2,3. Kerana iki sastra lan hubungane ambi rasa, ambi ati, hing ana hang arane pemenang. Hang dipilih hang paling apik. Istilahe, masiya karyane elek kabeh, ya dipilih hang paling apik hang endi. Lan hang milih iku ya menungsa pisan, dadi ana hang lebih dhemen tulisane hang kaya gedigi, kaya gedigu ya maklume wis. Taping juri ya wis nduweni karep, endi hang paling apik iku hang didadekaken juwara. Kurang lupute, terimonen bain, hing ana surat-suratan, gugat-gugatan.

Hang sing dadi juwara aja ngersula sulung. Saben peserta engko ya ulih piagam. Lan kadhung karyane apik, muga-muga bisa melebu nyang buku: Kembang Ronce Cerita Cendhek Basa Using 2015, hang Insyaalloh diterbitaken ulan November tah Desember.

Antenana asile, lan tekanana acara pengumuman pemenange tanggal 9 Mei 2015 jam 08.00 isuk ring Pelinggihan Dinas Kebudayaan dan Pariwisata, Jalan A. Yani 78 Banyuwangi. Tepak acara iku, ana pisan Peluncuran Kumpulan Cerita Cendhek Basa Using, hang dianggit Moh. Syaiful lan Nur Holipah: Jala Sutra.

Hang sing bisa teka ring acara mauka, bisa dileng pengumumane ana ring grup Facebook: Cerpen Osing.

Kadhung, kedadiyan akehe peserta saben tahun nambah terus, basa Using tambah dadi sagah, tambah gagah, tambah urip, tambah moncer. Kadhung hing awak-awak hang nguri-uri basa Using, sapa maning, yara? Ayo wayahe manjer kiling basa Using. (iwandear@gmail.com)